Do czego służy termometr? Wydawało by się, że odpowiedź na to pytanie jest jedna. Termometr służy do pomiary temperatury – w zakresie i z dokładnością właściwą danemu modelowi termometru.

Chciałbym jednak zadać pytanie, czy termometr może służyć do pomiaru odległości miedzy miastami? Założenie dodatkowe – nie traktujemy przedmiotu zwanego termometrem jako wzorca długości.

Otóż może. Podam tu stosunkowo prosty sposób takiego pomiaru. Budujemy urządzenie holowane za samochodem. W tym urządzeniu jest koło, które toczy się po drodze, i posiada łożysko (lub piastę, – to drobny szczegół techniczny) o znanym współczynniku tarcia. Łożysko jest obudowane e ten sposób, aby był znany współczynnik przepływu ciepła, a zatem stopień chłodzenia tego łożyska. Termometr mierzy temperaturę na początku pomiaru, urządzenie jest holowane po mierzonej drodze. W punkcie końcowym  odczytujemy temperaturę, uwzględniając stopień chłodzenia łożyska oraz znając jego pojemność cieplną możemy obliczyć ilość wytworzonego ciepła. Znając ilość uzyskanego ciepła obliczamy wykonaną pracę, którą – znając obwód toczonego koła w prosty sposób przeliczamy na odległość  jaka chcieliśmy zmierzyć.

Proste? Powiedziałbym, ze wręcz banalne. Czemu więc nie stosujemy tej metody? Ponieważ mamy metody prostsze, tańsze i dokładniejsze. Termometr zaś jest przeznaczony do czegoś innego niż pomiar długości.

Ten, przyznaję, przydługi wstęp ma na celu zilustrowanie pewnego problemu związanego z pracą w technikach szlachetnych w fotografii, w tym, a może nawet zwłaszcza, z gumą. Wielu gumistów, zwłaszcza względnie początkujących – to znaczy takich, którzy są już poza etapem radości, że guma wogóle wyszła, ale takich, którzy planują już efekty – często starają się robić gumy w kolorach naturalnych. Takie gumy, aby liście były zielone, dachówki czerwone a niebo niebieskie z białymi obłokami. Czy jest to możliwe? Jest, ale do tego są techniki prostsze, tańsze i dające lepszy efekt. Guma zaś do tego nadaje się tak, jak termometr do mierzenia odległości. Można, tylko po co? Dużym nakładem pracy uzyskamy stłumione, niedokładne naśladownictwo z którego sami nie będziemy zadowoleni.

Czyż nie lepiej wykorzystywać właściwości charakterystyczne dla gumy, które dla odmiany możemy uzyskać innymi technikami w sposób mniej doskonały i bardziej pracochłonny niż w gumie?

Efekt zbliżony do fotografii HDR jest stosunkowo łatwy do uzyskania w gumie, tak samo tonorozdzielczość – oczywiście w gumie co najmniej dwuwarstwowej.

Jakimi parametrami zmiennymi obrazu dysponujemy w tej technice? Stosunkowo łatwo – nawet przy jednym negatywie zmienną jest kolor warstwy oraz jej kontrastowość. Przy sporządzeniu 2 negatywów – osobno dla świateł osobno dla cieni, oraz użyciu każdego negatywu dla warstwy o zdecydowanie innym kolorze – mamy efekt tonorozdzielczy, przy kolorze  takim samym lub zbliżonym, w zależności od sposobu pracy, uzyskamy efekt zbliżony do obrazu w technice bichromii, lub HDR.

W gumie kolor należy traktować nie jako poszerzenie zawartości pasma informacji przekazywanej przez obraz, ale jako jeden z ważniejszych środków budowania nastroju obrazu. Guma nie jest reportażem, – działając na zasadniczo inne zakresy intelektualne i emocjonalne, pełni inną rolę. Kolorystyka zmienia nastrój obrazu – to znana prawda, ale i wielkie narzędzie dla twórcy. Jak każde narzędzie wymaga znalezienia sposobu użycia – swoistego języka. I po tym poznaje się prawdziwego fachowca, że potrafi znaleźć właściwe słowo i właściwe zastosowanie dostępnych narzędzi. Nie będzie używał młotka do czesania czy nożyczek do gotowania tak samo, jak nie będzie używał technik chromianowych do zapisu nie zdeformowanego obrazu świata. Sztuka bowiem jest deformacją, choćby deformacją dokonana poprzez wybór tego co najistotniejsze do przekazania.

Bycie zaś artystą to ciągłe dążenie do jak najlepszego użycia narzędzia i do jak najpełniejszego przekazy myśli, uczuć i emocji.